«Իմ կինոն իմ երաժշտությունն է, ես դերերը պատմում եմ, խաղում երգերի միջոցով»
11.02.2020 | 04:01
Երևան-Փարիզ-Բրյուսել. այսպիսի աշխարհագրություն է անցել կոմպոզիտոր, դաշնակահար, երգչուհի, դերասանուհի ՆԱՌԱ ՆՈՅԱՆԸ: Մասնագիտական այս ուղղվածությունները մեկը մյուսին լրացնում են: «Դաշնամուրը, իհարկե, այն հիմքն է, որից ծնվում են իմ ֆիլմերը, երաժշտությունը, երևակայական ճամփորդությունը: Եթե դրանցից մեկը չլիներ, ես չէի լինի այնպիսին, ինչպիսին կամ այսօր»,- ասում է Նառա Նոյանը: Նշենք, որ փետրվարի 22-ին հայ հանդիսատեսը հնարավորություն ունի ներկա լինելու երգչուհու երևանյան հերթական համերգին: Նրա կատարումները մեծ տարածում ունեն նաև համացանցի շնորհիվ, թեև ոչ բոլորը գիտեն, որ սիրված երգերի ինքնատիպ կատարողը հայուհի է, ավելին՝ Ժաննա Բլբուլյանի դուստրը, Լևոն Բլբուլյանի զարմուհին:
-Ի՞նչ հետք, ազդեցություն թողեց Ձեզ վրա օտար երկիրը, ինչը ենթադրում է նոր մշակույթ, նոր շփումներ, նոր կյանք, բնականաբար, նաև նոր դժվարություններ:
-Երբ հայտնվեցի Փարիզում, ինձ համար շատ բարդ էր: Արդեն երկրորդ անգամ էի այդ քաղաքում, 1990 թվականն էր՝ Խորհրդային Միության փլուզման շրջանը, ու այնպես ստացվեց, որ չկարողացա վերադառնալ հայրենիք: Դարձա ապատրիդ (հայրենազուրկ): Անսպասելի զրկվեցի ընկերությունից, բարեկամությունից, ջերմությունից: Ես հիվանդացա բառիս բուն իմաստով: Բայց այն ուժը, որ Աստված է տվել, փրկեց ինձ: Փորձեցի չհանձնվել ու կամաց քայլերով ինչ-որ տեղ զբաղեցնել, ինչ-որ տարածություն վերցնել այս կյանքում ինձ համար: Այդ մեծ ցնցումը, որ ապրեցի, դարձավ ոչ թե իմ թուլությունը, այլ շարժիչ ուժը:
-Ինչպիսի՞ն կլիներ Նառա Նոյանը, եթե շարունակեր ապրել ու ստեղծագործել հայրենիքում:
-Ես քսան տարեկան էի, երբ հայտնվեցի Փարիզում: Մինչ այդ արդեն աշխատում էի թատրոնում: Ֆրունզե Դովլաթյանի «Կարոտ» ֆիլմում նկարահանվելուց հետո հրավեր էի ստացել Կիևից: Երևի թե կշարունակեի իմ գործունեությունը կինոարվեստում կամ թատրոնում, և երաժշտությունը հետին պլանում կմնար: Իսկ Եվրոպայում կինոոլորտը գիտեք ինչպիսին է. դեր ստանալու համար ռեժիսորը, պրոդյուսերը այլ պահանջներ են դնում դերասանուհու առաջ: Ինքս էլ հայտնվեցի նման փաստի առաջ ու հետքայլ արեցի: Որոշեցի թողնել կինոարվեստը և իմ կինոն նկարել՝ երաժշտության միջոցով: Այդպես սկսվեց երգչուհու, երաժշտի և կոմպոզիտորի իմ կարիերան: Դա ինձ ազատություն տվեց, այսինքն, կարող էի աշխատել՝ կախում չունենալով ոչ մեկից:
-«Իմ կինո» ասվածը մի փոքր բացեք:
-Իմ կինոն իմ երաժշտությունն է. ես դերերը պատմում եմ, խաղում երգերի միջոցով:
-Հայաստանից հրավերներ չկա՞ն:
-Ոչ, որովհետև ինձ ավելի շատ ճանաչում են որպես երգչուհու: Դերասանական գործունեությունը փակագծում է մնացել:
-Ինչպե՞ս սկսեցիք Ձեր երաժշտական գործունեությունը: Ինչպիսի՞ն էր փարիզյան հանդիսատեսի արձագանքը:
-Երաժշտական կարիերան սկսել եմ հայերեն երգերով, կատարել եմ Կոմիտաս, նաև իմ ստեղծագործությունները: Պետք է ասեմ, որ հանդիսատեսը շատ հետաքրքրված էր: Ընդ որում իմ հանդիսատեսի զգալի մասը եվրոպացիներ էին: 2003-ից համերգներ եմ ունենում, հիմա նոր կամաց-կամաց հայ հանդիսատեսը սկսել է գալ իմ համերգներին: Իհարկե, բարդ էր հայերեն երգերով ներկայանալը, բայց գնացել եմ այդ համարձակ քայլին, ինչի համար սփյուռքի նախարարությունը (2017 թ.) ինձ արժանացրեց Կոմիտասի մեդալին՝ սփյուռքում հայկական արվեստը տարածելու համար: ՈՒզում եմ նշել, որ ինձ հետ ելույթ ունեցող երաժիշտներից երկուսը հայ են՝ դուդուկահար Վարդան Հովհաննիսյանը և կիթառահար Տիգրան Տեր-Ստեփանյանը:
-Ձեր երգացանկում տեղ են գտել նաև ֆրանսիական հայտնի երգերը և հաջողություն ունեցել:
-Մինչև իմ հինգերորդ՝ «N 5» ալբոմի թողարկումը ես կարծես թե ինձ թույլ չէի տալիս երգել Բրել, Ազնավուր, Պիաֆ, Բարբարա, Լեգրան… նրանք լեգենդներ են, հսկաներ: Ես մտածում էի, որ ֆրանսերենն իմ մայրենին չէ, և չեմ կարող մատուցել այնպես, ինչպես դա կանեն լեզվի կրողները: Մանավանդ, որ այդ երգերի տեքստերը շատ բարդ են, պետք է պատմել, տեղ հասցնել ասելիքը: Ընկերներիս հորդորով Ազնավուրի հրատարակչությանն ուղարկեցի կատարումներիս ձայնագրությունները և ստացա նրա թույլտվությունը՝ դրանք ընդգրկելու ալբոմում:
-Ինչո՞վ է գրավում հանրահայտ երգերի Ձեր կատարումը:
-Ինձ թվում է` գրավում է այն, որ ես չեմ փորձում պատճենել, այսինքն նրանց նման երգել, դա նկատելի է նաև գործիքավորման մեջ: Փորձում եմ մատուցել նորովի, նոր ոճով, երբ ինձ հարցնում են՝ ի՞նչ ոճով ես երգում, ասում եմ՝ իմ ոճով: Իմ և՛ կատարումները, և՛ գործիքավորումը, և՛ ֆրանսերենի շեշտադրումը յուրահատուկ են ֆրանսիացիների համար:
-Նաև դուդուկն իր դերն ունի…
-Դուդուկը հոգու ձայնն է, դուդուկը սահման չի ճանաչում: Ես հաճախ եմ համերգներիս ժամանակ ասում, որ եթե հոգին կարողանար ինչ-որ ձայնով արտահայտվել, դա կլիներ դուդուկի ձայնը: Որովհետև դուդուկի հնչյունները անմիջապես հոգուդ են դիպչում, բոլորին հուզում են: ՈՒնեմ նաև հատուկ դուդուկի համար գրված գործեր, որ համարյա դասական երաժշտության են մոտենում:
Պիտի ասեմ, որ այսօր լրագրողները չգիտեն ինչպես ինձ ներկայացնել, որովհետև համարվում եմ արտիստ-անսամբլ, որ կատարում է և՛ հայերեն, և՛ ռուսերեն, և՛ ֆրանսերեն երգեր, ծնվել-մեծացել է Հայաստանում, նաև ռուսական մշակույթի ազդեցությունն է կրել, կայացել է Ֆրանսիայում: Կարելի է ասել՝ իմ հայ լինելը հարստացնում է կենսագրությունս, և մեկ հաղորդման շրջանակում լրագրողի համար բավական բարդ է ինձ որպես արտիստ ներկայացնելը: Իհարկե, դա նաև հետաքրքիր է:
-Արտիստի հաջողությունը պայմանավորված է նաև համերգացանկով: Ձեր համերգացանկը փաստորեն բավական բազմազան է:
-500-ից ավելի երգեր եմ կատարում, որոնց մի մասը հանրահայտ աստղերի երգացանկից՝ Շառլ Ազնավուր, Բարբարա, Ժակ Բրել, Էդիթ Պիաֆ, Միշել Լեգրան, Իվ Մոնտան և ուրիշներ: Կատարում եմ նաև մորս՝ Ժաննա Բլբուլյանի երգերը: ՈՒնեմ 350 հեղինակային ստեղծագործություններ՝ դասական, շանսոն, Word Music և այլ ժանրերում (այդ թվում՝ կինոյի համար գրված երաժշտություն):
-Ձեր կատարումը լսելիս՝ հաճելիորեն զարմացա, իմանալով, որ հայ եք, հիմա էլ նոր բացահայտում՝ Ժաննա Բլբուլյանի դուստրն եք: Ի՞նչ ազդեցություն նա Ձեր՝ իբրև արտիստ կայացման գործում:
-Ճանապարհս հարթելիս ինձ համար հրաշալի օրինակ է եղել մայրս, որ հրաշալի արտիստ է, երաժիշտ, բանաստեղծ, հրաշք անձնավորություն: Մեկ-մեկ ասում եմ՝ հնարավոր չէ, որ ինքը իմ մաման լինի: Ամեն անգամ նա ինձ այնպե՜ս է զարմացնում:
-Ձեր այցեքարտը կարելի՞ է համարել Ազնավուրի Hier Encore երգի կատարումը (միայն Youtube-ում այն 4 միլիոնից ավելի դիտում ունի): Ի դեպ, այդ կատարումը առիթ դարձավ մեր հարցազրույցի համար, դրա շնորհիվ փնտրեցի-գտա Նառա Նոյանին:
-Այո, կարելի է, և ասեմ, որ շատերն են ինձ այդ երգով բացահայտել, թեև դա իմ հինգերորդ ալբոմից է, որը թողարկվել է 2013-ին:
-Դուք խոսքի մշակույթ եք դասավանդում լրագրության եվրոպական ինստիտուտում, ինչպես նշված էր Ձեր տված հարցազրույցներից մեկում՝ ֆրանսիացիներին ֆրանսերեն եք սովորեցնում։ Ինչպես՞ է դա պատահել:
-Ֆրանսերեն սովորել եմ Ֆրանսիայում՝ ինքնուրույն, բայց այնքան եմ սիրում այդ լեզուն, որ դարձա «երդվյալ» թարգմանիչ, բացի այդ ես նաև վոկալ-քոուչ եմ և խոսքի վարպետության դասընթացներ եմ իրականացնում երգիչների համար, լրագրողների, ձեռնարկատերերի, իրավաբանների, բոլոր նրանց, ովքեր ուզում են ճիշտ օգտագործել իրենց ձայնը աշխատանքի մեջ:
Ինքս ձայնալարերի խնդիրներ եմ ունեցել, կորցրել ձայնս և ապաքինվել լոգոպեդիկ մեթոդով: Դասընթացներիս հիմքում այդ մեթոդն է, որը հնարավորություն է տալիս հասկանալու, թե ինչպես է ձայնը ֆորմացիա կատարում՝ աշխատում օրգանիզմում: Մինչ օրս խնդիր ունեմ. ձայնալարերից մեկն անվերջ վնասված է, բայց այս մեթոդի շնորհիվ ես ձայնս այլևս չեմ կորցնում, կարող եմ երկու ժամ երգել, խոսել: Կարելի է ասել՝ դա արտիստիկ ընտրություն է, կամ պիտի դադարեի երգելուց, կամ այնպես երգեի, որ չվնասվի ձայնս: Եվ դա իմ կատարումներին տալիս է ոճայնություն, զգացմունքային շեշտադրություն:
Գալով բուն հարցին՝ վարպետության մեկօրյա դաս պետք է անցկացնեի լրագրության եվրոպական ինստիտուտում, բայց նրանք այնքան կարևորեցին այն, ինչ ես մատուցում էի, որ առաջարկեցին հիմնական աշխատանք: 2016-ից աշխատում եմ այդ հաստատությունում:
-Դուք նաև հեղինակն եք «112» ծառայության հիմնի...
-Այո, դա եվրոպական «Շտապ օգնության» համարն է, ինչպես Ամերիկայում «911»-ը: Այդ համարի ներքո ներկայացվում են բոլոր հատուկ ծառայությունների համարները: Քանի որ «112» ծառայության համար իմ գրած հիմնը շատ էին հավանել, խնդրել էին այդ երգը հարմարեցնել նաև «911»-ին: Հետաքրքիրն այն է, որ «911» ծառայության երգի (որի մեջ նաև դուդուկ ու շվի կա) հեղինակը և կատարողը նախկին Խորհրդային Միության ներկայացուցիչ է:
-Մի փոքր պատմեք Երևանում սպասվող առաջիկա համերգի մասին: Ի՞նչ ծրագրով եք ներկայանալու:
-Ելույթ եմ ունենալու Նաիրա Մանուչարյանի հետ։ Իմ և նրա հանդիպումը, կարելի է ասել, կապված է Ազնավուրի հետ: Սիրիահայ Պիեր Բաղդադյանը Ազնավուրի 90-ամյակի առթիվ ուզում էր շանսոնիեի երգերը գործիքավորել հայկական գործիքների համար, մի քանի արտիստների առաջարկել էր միանալ նախագծին, երգել Ազնավուրի երգերն ու ալբոմ թողարկել: Այս առիթով էլ հանդիպեցի Նաիրային: Երբ առաջին անգամ մենահամերգ ունեցա Կասկադում, հրավիրեցի նրան՝ երգելու ինձ հետ մի քանի երգեր: Երբ երգում ենք, կարծես ես շնչում եմ, նա արատաշնչում, և հակառակը: Այդպիսի մի հրաշալի ընկերություն և ստեղծագործական կապ ստեղծվեց մեր միջև: Վերջերս մայրիկիս «Գաղտնիքներիս արահետով» գրքի շնորհանդեսն էր, «Առնո Բաբաջանյան» համերգասրահում նրա հետ համերգ ունեցա, մասնակցում էր նաև Նաիրան: Եվ այնքան են մարդիկ հավանել մեր զուգերգերը, որ խորհուրդ տվեցին համերգ անել երկուսով: Կատարելու ենք ֆրանսիական հայտնի երգեր, նաև իմ ստեղծագործություններից, մի քանի հեղինակային երգ էլ կներկայացնի մայրս: Ձևաչափը ՝ դաշնամուր և ձայն: Կոչվում է «Ֆրանսիական շանսոնի էլեգանտ երեկո»: Համերգը տեղի կունենա փետրվարի 22-ին, ժամը՝ 20:00-ին: ՈՒզում եմ կապը պաշտպանել հայրենիքիս հետ, դա ինձ համար շատ կարևոր է: Ես չեմ գալիս բիզնես անելու, երբ հարցրին՝ ի՞նչ գնով տոմսերը վաճառենք, ասացի՝ ամենացածր գնով, որ ցանկացողները հնարավորություն ունենան ներկա լինելու:
-Հետաքրքիր է` Ձեր երեխաները շարունակու՞մ են արվեստի, մասնավորապես, երաժշտարվեստի ուղին:
-Երկու զավակ ունեմ, երկուսն էլ հրաշալի նվագում են, ստեղծագործում: 2018-ի ապրիլին ելույթ ունեցան «Առնո Բաբաջանյան» համերգասրահում: Գաբրիելը 22 տարեկան է, նրա ստեղծագործությունները շատ նման են Բախի ոճին, Էլիոթը 15 տարեկան է, կատարում է դասական գործեր: Երկուսն էլ դասականի սիրահարներ են: Երբեմն նրանց խնդրում եմ տեղեկացնել ինձ արդի երաժշտության մասին՝ ինչ են այսօր լսում: Մի օր էլ ասացին՝ ցավոք, մենք չենք կարող քեզ շատ օգնել այդ հարցում, որովհետև մենք դասական երաժշտություն ենք լսում (ծիծաղում է - Ա. Ս.): Նրանք իմ ամենալավ ստեղծագործություններն են:
-Եվ մի ոչ երաժշտական հարց. ի՞նչ կասեք աշխարհում և մեր երկրում տիրող աշխարհաքաղաքական զարգացումների մասին:
-Ես լավատես եմ, չհանձնվող, հեղափոխական ու հավատում եմ մարդկության գիտակցությանը, խելքին: Չի կարող հիմարությունը հաղթել աշխարհին՝ լինի Հայաստանում, թե այլ երկրում: Եթե ամեն մարդ իր տեղում է և իր գործն է անում, աշխարհը դեպի լավն է գնում: Վստահ եմ, որ մեզնից յուրաքանչյուրը եկել է այս աշխարհ իր առաքելությունը կատարելու, երբ շեղվում է իր ճանապարհից, գնում հարստության հետևից, ցոփության… քաոս է սկսվում: Դրա համար ես ուսանողներիս հետ զրուցելիս միշտ ասում եմ՝ ամենակարևորը այս աշխարհում ինքդ քեզ գտնելն է:
Զրույցը՝
Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ
Լուսանկարներ
Հեղինակի նյութեր
- Պատմության վկաները
- Վերացող ծաղիկներ
- Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
- «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
- «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
- «Դրսից մեզ վրա կարող են ազդել միայն ներսի գործիքներով»
- «Երեսուն տարի ձգվեց մեր անկախության պատմությունը, մենք շահեցի՞նք»
- Մշակույթը հեռվից հեռու պահպանելու հույսով
- Անիմացիան, աշխարհն ու մենք
- «Մեր տարածքները փոքրացան, որովհետև այդպես էլ չհասկացանք, որ պետք է խմենք մեր բաժակով»
- Արվեստի ուժը
- Նոր մատենաշարը ներկայացնում է արևմտահայ և սփյուռքյան գրողների
- Բեմը կենդանություն է ստանում առայժմ միայն մանուկների համար
- «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
- Համաշխարհային դասականների ստեղծագործությունները՝ դուդուկով
- «Բնակչությունը պատրաստ չէ, բայց տարվում են աշխատանքներ»
- Ամանորի գիշերը դիմավորելու են եկեղեցում
- «Ջազի մեջ զգացվում է ապրածդ ժամանակաշրջանը»
- «Եթե չլիներ Փելեշյանը, կարծում եմ, դեռևս գտած չէի լինի կինոյում իմ ուղին»
- «Հուշարձաններն այդ տարածքների պատկանելության անձնագրերն են»
Մեկնաբանություններ